Erkeklerde infertilitenin altında birçok sebebin yatabileceğine işaret eden Dr. Öğr. Üyesi Gökhan Çalık, “Sigara, alkol, testis ısısı, çok kilo, çok antrenman, birtakım ilaçlar, kimyasal hususlara maruz kalma, gerilim üzere faktörler erkeklerde üreme yeteneğini bozabilir. Cerrahi sperm elde etme teşebbüsleri içinde günümüzün en son geliştirilen prosedürü ise MikroTESE’dir. MikroTESE süreci deneyimli bir cerrah tarafından uygulandığında; infertil, azoospermik erkeklerin yaklaşık yüzde 50-60’ında sperm hücresi bulunabilir. Ayrıyeten MikroTESE’de muvaffakiyet oranı daha yüksek ve komplikasyon oranı daha düşüktür” dedi.
Medipol Mega Üniversite Hastanesi Üroloji Kısmından Dr. Öğr. Üyesi Gökhan Çalık, erkek infertilitesi ve son gelişen Mikro-TESE yolunu açıkladı. Çalık, infertilite (kısırlık) oranının toplumda yüzde 10 ila 15 ortasında görüldüğünü belirterek, “İnfertilite genel olarak üreme işlevinin yerine getirilememesi olarak tanımlanır. Gebelikle ilgili rastgele bir müdafaa tedbiri olmaksızın 1 yıl tertipli cinsel alakaya karşın çocuk sahibi olamayan çiftler için infertilite kelam bahsidir. Erkek infertilitesi birçok sebebe bağlıdır. Sperm üretim bozuklukları, sperm kanallarındaki tıkanıklıklar, sperme karşı antikor varlığı, testis travması, hormonal bozukluklar, anatomik sorunlar, varikosel, geçirilmiş hastalıklar, infeksiyonlar ve birtakım ilaçlar infertiliteye yol açabilir” diye konuştu.
BU 7 FAKTÖRE DİKKAT
Günlük hayattaki kimi alışkanlıkların erkeklerde üreme yeteneğini bozabildiğine dikkati çeken Dr. Öğr. Üyesi Çalık, şu bilgileri verdi:
“Sigara, sperm sayı ve hareketliliğini düşürür ve spermin olağan yapısını bozar. Çok alkol alımı sperm sayısını düşürür ve olağandışı sperm üretimine yol açar. Testis ısısı da üreme üzerinde büyük rol oynar. Erkeklerde testis ısısı beden ısısından düşüktür. Testis ısısı artarsa sperm üretimi azalır. Yüksek ateş, sıcak ortamda çalışma, sauna ve dar pantolon giyme testis ısısını arttırabilir. Çok kilo testis ısısının artmasına ve sperm sayısının azalmasına yol açar. Çok idman de hormon üretimini azaltarak infertiliteye sebep olabilir. Birtakım tansiyon ve ülser ilaçları sperm sayısını düşürebilir ve cinsel arzuyu azaltabilir. Hastanın tıbbi özgeçmişi de epey kıymetlidir. Geçirilmiş kabakulak, kimi ateşli hastalıklar, cerrahi teşebbüsler yahut travmalar, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar üremeyi etkileyebilir. Ayrıyeten kimyasal unsurlara maruz kalma, gerilim, cinsel bağlantı vakit ve sıklığı, ailede bu tip sorun varlığı da değerlidir.”
TANI İÇİN TEK TEST KÂFİ DEĞİL
Dr. Öğr. Üyesi Çalık, infertilite teşhisinde uygulanan sistemleri şöyle açıkladı:
“Hasta başvurduğunda ürolog üreme organlarını muayene eder. Akabinde 72-120 saatlik cinsel perhiz ile birlikte alınan taze semen makroskopik ve mikroskopik değerlendirmeye tabi tutulur. Sperm sayısı değişkenlik gösterebildiği için semen tahlili en az 2 sefer ve en erken 3 hafta orta ile yapılmalıdır. Burada ölçü, sperm sayısı, hareketliliği ve hali kıymetlendirilir. Bu test tek başına fertilite durumunu göstermez, zira burada spermin tüm işlevlerini görmek mümkün değildir. Ancak infertilitenin başlangıç değerlendirmesi için birinci yapılan kolay ve faydalı bir testtir. Semen tahlilinde rastgele bir anormallik varsa bu sefer teşhis koydurucu testler uygulanır. İdrar tahlilinde idrarda beyaz kan hücrelerinin (lökosit) varlığı idrar yolu enfeksiyonunu yahut prostat enfeksiyonunu gösterir. İdrarda değerli sayıda sperm bulunması idrar torbasına semen kaçtığına işaret eder. Hormon tahlilinde ise serum FSH, LH ve testosteron seviyelerine bakılır. Bunlar testis işlevleri hakkında bilgi verir. Semende lökosit sayısında da özel boya yahut antikorlar yardımıyla semendeki beyaz kan hücrelerinin sayısı araştırılır. Bunların fazlalığı genital sistem enfeksiyonunu gösterir ve kesinlikle tedavi edilmelidir, aksi halde spermlere ziyan verir. Antisperm antikor testi bayanda yahut erkekte sperme karşı antikor var olup olmadığını gösterir. Antisperm antikorlar spermle tepkiye girip onlara ziyan verir ve hareketsiz kılar. Ultrasonografi ile testislerin yapısı, damarlardaki genişlemeler (varikosel) ve sperm kanallarındaki darlıklar hakkında bilgi verir. Genetik tahlillerden karyotip tahlili ve Y kromozom mikrodelesyon tahlili de ileri derecede erkek kısırlığı olan hadiselerde teşhis ve tedavide epey yol gösterici olabilecek testlerdendir. Enfeksiyonlar ve hormonal bozukluklar ilaç verilerek tedavi edilir.”
MİKROTESE İLE MUVAFFAKİYET ORANI YÜZDE 60’LARA KADAR ÇIKABİLİYOR
Toplumdaki erkeklerin yüzde 15 ila 20’sinde varikosel saptanabilirken, infertil erkeklerin yüzde 60’ında varikoselin bulunduğuna değinen Dr. Öğr. Üyesi Gökhan Çalık, şöyle devam etti:
“Varikosel sperm üretimini etkiliyorsa yahut testiste küçülme yapıyorsa tedavi edilir. Varikosel operasyonundan sonraki 6-24 aylık takiplerde yüzde 80 hastada sperm kalitesinde düzelme sağlar ve yüzde 40 oranında gebelik elde edilir. Sperm kanallarında tıkanıklık var ise sperm kanallarının prostata açılan yerindeki darlık yapan sebepler endoskopik olarak kesilerek açılır. Başka seviyelerdeki tıkanıklık bölgeleri ise mikroskop altında bulunup çıkartılır geri kalan sağlam bölgeler birbirine tekrar dikilerek meninin doğal yolla dışarı atılması sağlanır. Cerrahi sperm elde etme teşebbüsleri (MESA, PESA, TESE, TESA) içinde günümüzün en son geliştirilen formülü ise MikroTESE’dir. MikroTESE, olağan yollarla meni çıkartılamadığında, menide sperm hücresi yetersiz sayıda olduğunda (kriptozoospermi) yahut hiç olmadığında (azoospermi) planlanan yardımcı üreme tekniği (tüp bebek) için testis dokusundan sperm hücresi elde etmek maksadıyla uygulanan bir tedavi yoludur. Azoospermi durumu, infertilite hastalarının yaklaşık yüzde 10 ila 15’inde gözlenir Tüp bebek başarısı, büyük oranda biyopsiler ile kâfi sayıda spermatozoa elde edilmesine bağlıdır. TESE ile tüp bebek için sperm elde etme mümkünlüğü, testiküler aspirasyona nazaran daha fazladır. TESE’nin modifiye bir formu olan MikroTESE’de mikroskop yardımıyla izole sperm üretim bölgeleri görüntülenir ve sperm elde edilme başarısı konvansiyonel TESE’den daha fazladır. MikroTESE süreci deneyimli olan bir cerrah tarafından uygulandığında; infertil, azoospermik erkeklerin yaklaşık yüzde 50-60’ında sperm hücresi bulunabilir.”
BAŞARI ORANI YÜKSEK, KOMPLİKASYON ORANI DÜŞÜK
Dr. Öğr. Üyesi Çalık, MikroTESE sisteminin avantajlarını şu biçimde kıymetlendirdi:
“Biyopsi başına elde edilen spermatozoa sayısında artma, daha az doku çıkarılması, testis içindeki kan damarlarının daha yeterli görülmesi, damar zedelenmesi ve geride kalan işlevsel testis dokusu kaybı risklerinde azalma olarak sıralanabilir. Oosit toplandığı gün ya da tercihen bir gün evvel, lokal ya da genel anestezi altında, testis torbası üzerinden yapılan bir orta çizgi kesi ile skrotal açıklık gerçekleştirilir ve mikroskop eşliğinde açık teknik kullanılarak sperm hücresi aranır. Biyopsiler alınırken yaklaşık x25 optik büyütme kullanılır. Sperm arama süreci sonrası, dokularda hiç sperm hücresi görülmemiş ise bütün testis dokusu bir sefer daha incelenir. Alınan modüller çabucak yan salonda misyonlu biyoloğa verilir ve mikroskop altında, alınan dokularda sperm hücresi aranır. Sperm hücresi bulunamazsa öbür testiste sürece devam edilir. Testis üzerinde yapılan kesi emilebilen bir dikiş ile kapatılır. Teşebbüs sonrası, rastgele bir komplikasyon gelişmediği taktirde, hasta 1 gün sonra taburcu edilebilir. Bununla birlikte, hastanın taburcu olma sürecinde birçok faktörün rolü olabileceğinden; son kararı verecek olan kişi operasyonu gerçekleştiren tabiptir. Başarılı bir halde sperm hücresi bulunan hastaların eşlerinde, yaklaşık yüzde 50 oranında klinik gebelik geliştiği rapor edilmiştir. Yeniden başarılı formda sperm hücresi bulunmuş olguların yaklaşık yüzde 45’inde; devam eden ya da doğumla sonuçlanmış gebelik sağlandığı görülmektedir. Son olarak Mikro-TESE’de konvansiyonel TESE’ye nazaran muvaffakiyet oranı daha yüksek ve komplikasyon oranı daha düşük olduğu için hasta memnuniyeti daha fazladır.”