Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Erzincan’ın İliç ilçesinde bulunan altın madeni işletmesinin faaliyetini etrafa sızan siyanür nedeniyle durdurmuştu.
Hukukçular, sızıntı nedeniyle malvarlıkları ve/veya bedensel sıhhatleri ziyan gören insanların ziyanlarının tazmin edilmesi talebiyle dava açma hakları bulunduğunu hatırlattı.
“TEHLİKE SORUMLULUĞU” HUSUSU MAĞDURLARIN İŞİNİ KOLAYLAŞTIRIYOR
Altınbaş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Umut Yeniocak, 2012 yılında kabul edilen Türk Borçlar Kanunu’nda bu konuyla ilgili özel bir hususa yer verildiğini lisana getirdi. Türk Borçlar Kanunu’nun 71. hususuna nazaran, kıymetli ölçüde tehlike arz eden işletmelerin faaliyetlerinden ötürü ziyan gören bireylere, bu işletmelerden tazminat talep etme hakkı tanındığına işaret etti. Bu tip tazminat davalarında, başkalarından farklı olarak, ziyana sebep olan işletme tarafından, her cins tedbir alınmış olsa ve zararın oluşmasında işletmenin hiç kusuru olmasa bile işletmeyi işleten şahısların, ziyan görenlere karşı sorumlulukları bulunduğunu hatırlattı.
“PETROL İSTASYONLARI, KİMYASAL HUSUS ÜRETEN FİRMALAR, DİREKT TABİATA VE BEŞERE KARŞI SORUMLUDUR”
Özellikle, petrol istasyonları, elektrik iletim çizgileri, nükleer santraller, kimyasal unsur üretim tesisleri ve altın ya da gibisi maden arama işletmelerin, kanunun tanım ettiği ‘önemli ölçüde tehlike arz eden işletme’ tanımına uyduğunu belirten Umut Yeniocak, “Bu işletmeler, faaliyetleri sırasında her tıp tedbiri almış olsalar dahi Erzincan olayında olduğu üzere, sonuçları ağır olan ziyanlara sebep olma potansiyeli barındırırlar” diye konuştu. Yenioca, bu nedenle, maden arama faaliyetini yürüten şirketlerin, bu faaliyetlerine yetkili merciler tarafından müsaade verilmiş olsa dahi, toprağa, suya, havaya ya da direkt insanlara verdikleri ziyanlardan ötürü tazminat ödemekle sorumlu olduklarının altını çizdi.
“MADEN ŞİRKETLERİ, TAZMİNAT ÖDEME SORUMLULUĞUNDAN KURTULAMAZ”
Umut Yeniocak yaptığı değerlendirmede, kanunun ismine “tehlike sorumluluğu” dediği bu sorumluluk çeşidinin değerli bir özelliği olduğunu lisana getirerek, “Bu davada maden şirketi, zararın oluşmaması için her çeşit tedbiri aldığını, rastgele bir ihmallerinin olmadığını ispat etse dahi tazminat sorumluluğundan kurtulamayacaktır. Değerli olan, maden arama faaliyeti ile oluşan ziyan ortasında sebep sonuç alakasının (illiyet bağının) varlığıdır. Bu bağlantı ispat edildiğinde tazminat sorumluluğu doğar” diye açıkladı.
Yeniocak bahse ait açıklamasının devamında, “Erzincan olayında da bahsi geçen siyanürün suya ve/veya toprağa karışması ya da işletmenin altın arama faaliyetleri sebebiyle suyun, toprağın, havanın kirlenmesi sebebiyle o etrafta malvarlıkları ve/veya bedensel sıhhatleri ziyan gören insanların ziyanlarının tazmin edilmesi talebiyle dava açma hakları bulunmaktadır” tabirlerini kullandı.