Şehmus EDİS (MARDİN İGFA)
Bin yıllık bir tarihe sahip olan Yakubiye ve Hüsamiye Medresesinde bir sahabe kabrinin bulunduğu Osmanlı arşiv evraklarına dayanıyor. Mardin halkı tarafından bu yıkılan duvarın içinden çıkan medreseye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan sahip çıkılıp restore edilerek, turizme kazandırılması isteniyor.
4 yıldır Hüsamiye medresesinin korunması için gayret verdiklerini belirten, Mardin Medreselerini Müdafaa ve Yaşatma Derneği (MADDER) Lideri İbrahim Yüksel, 22 Şubat 2019 Tarihinde duvarın yıkılmasıyla ortaya çıkan biri 500 yıllık oburu 1000 yıllık iki tarihi yapıtların kurtarılması için 4 yıldır yaptığımız bütün teşebbüsler ve çabalarımız maalesef bürokratik pürüzlere takıldığını söz etti.
Medrese hakkında değerli bilgiler aktaran MADDER Lideri İbrahim Yüksel, Duvarın yıkılmasıyla ortaya çıkan çeşme eyvanı Osmanlı İmparatorluğunun Yavuz Sultan Selim periyodunda Mardin’e atanan birinci Vali Yakub Bey’in tarafından inşa edilen Yakubiye Medresesi’ne ilişkin olduğunu tespit ettik.
1929 yılında yayımlanan Abdulgani Fahri Bulduk’un yazdığı Mardin tarihi kitabında yer almaktadır. Çeşme eyvanının hmen yanında ise çok geniş, tarihi ve kıymetli bir sahabenin türbesini de ihtiva eden Hüsemiye Külliyesi’nin hududu başlar. Külliyenin giriş kapısında, yapıyı Hüsamiye Külliyesi olarak tanıtan tarihi kitabe hala mevcuttur” dedi.
Sahabe Muhammed el Farisi Bin Caferi Tayyar’ın kabri ortaya çıkarılsın
Bin yıllık bir medresenin kendini muhakkak edercesine duvarların gerisinden fışkırırcasına çıkmasına karşın, 4 yılı da doldurmasına karşın bu halde oluşu bizim yüreğimizi acıtıyor maalesef biçiminde vurgu yapan Yüksel, “Yetkililerimizin bir an önce buraya el atması gerektiği, arkeolojik çalışmaların yapılması, yaşlandırmanın yapılmasını istiyoruz. En kıymetlisi de Osmanlı arşiv evraklarında 5 adet tayin ve atama dokümanına rastladık.
Onların bir kısmını gazetelerde yayınladık. Sahabilerden Muhammed El Farisi Sahabe Muhammed el Farisi Bin Caferi Tayyar’ın mezarı çeşme eyvanının çabucak yanında başlayan ve bugün bir kısmı yıkılmış bir kısmı ise duvarın ardında duran El Gazi Mescidi ve Türbesi içinde yer almaktadır. Bu bilgi 5 adet Osmanlı arşiv evrakıyla kanıtlanmıştır. Muhammed el Farisi Bin Caferi Tayya’ın ise sahabe kimliği ve İslam kültür ve medeniyetinde çok kıymetli bir sahabe olduğu ise Mardin Medreselerini Muhafaza ve Yaşatma Derneği Onursal Lideri Nihat Ayanoğlu’nun 2 yıl süren ve binlerce Arapça kitap taranarak elde edilen bilimsel bulgularla tespit edilmiştir”
Medresenin 100 yıl evvelki halini ortaya çıkaran tarihi fotoğraf ortaya çıktı
Hüsamiye Külliyenin müştemilatını örten duvarın inşa edilmeden evvel 1939 yılında çekilmiş çekilmiş tarihi fotoğrafı delil olarak ortaya koyduklarını vurgulayan Yüksel,” Hüsamiye Külliyesinin yepyeni yapısını, sahabe türbesini gösteren fotoğraf ise Tarihi Mardin fotoğrafları alanında dünyanın en varlıklı arşivini oluşturan Araştırmacı ve Müellif Selim Parlakoğlu tarafından tespit edilmiştir.
100 yıl evvelki hali ve bugün ku halini net gösteren fotoğrafı ispat olarak ortaya herkese sunduk. Bir sahabe kabri bir tarihi cami ve bin yıllık bir külliye için 4 yıldır hiçbir adım atılmaması, Urfa Anıtlar Konseyinden tesciline dahi müsaade edilmemesi insan olarak yüreğimde açıdan konulardır.
Gerek siyasilerimizin gerekse lokal idarelerimizin ve en değerlisi de halkımızın buraya sahip çıkmasını bekliyoruz” sözlerini kullandı.
Ortaya çıkan Medrese ve Sahabenin kabri için çalmadık kapı bırakmadık
Ortaya çıkan tarihi yapıtların korunması için Sivil Toplum Kuruluşu olarak elde edilen tüm bu bilgi ve dokümanlar referans gösterilerek Mardin Kültür ve Turizm Vilayet Müdürlüğüne 4. Defa başvurduklarını kaydeden Yüksel,” Son müracaat Mardin Medreselerini Müdafaa ve Yaşatma Derneği ismine yaptık. Şanlıurfa Anıtlar kurulunca ısrarla ve ne bir arkeolojik inceleme ne de mevcut bilimsel kaynaklardan yüzeysel dahi olsa bir literatür taraması yapılmadan red edil. Şanlıurfa Anıtlar heyetinin evvelki 3 başvuruyu ne bilimle ne de kültürle izah edilemeyecek bir tavırla tescil ve korunmasını red etmesi şaşkınlıkla izlemeye devam ediyoruz. 3 hafta evvel de kimliği belgisiz bireylerce Hüsamiye Külliyesi enkazına provakatif gayeli olarak bedellendirilen boya artığı dökülmesi hadisesi Mardin Medreselerini Muhafaza ve Yaşatma Derneği olarak Kültür Bakanlığına ilişkin ALO 176 çizgisine acil kodu ile bildirmemize karşın 1.ci karşılıkta 2 sayfa süren ve yazılı haliyle verilemeyeceği, kelamlı olarak karşılık verilebileceği tabir edildi.
Ortaya çıkan tarihi yapıtlarla alakalı yanlış ve alakasız bir sürü malumat verilirken, tarihi yapıtlara dökülen boya artığına hiç değinilmedi. Yapılan itiraz ve tekrar inceleme talebine ise 1 haftadır karşılık dahi verilmedi. Kültür Bakanlığının tarihi eserlerimize karşı bakışı açısını bilim ve kültür çerçevesinde revize ederek ilgilenmesini bekliyoruz” diye konuştu.
Cumhurbaşkanımızdan takviye bekliyoruz
Mardin’de ortaya çıkan Yakubiye medresesi ve Hüsamiye Külliyesi ile Sahabe Muhammed el Farisi Bin Caferi Tayyar’ın mezarının gün yüzüne çıkması ve Medresenin onarımı için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın destelerini beklediklerini lisana getiren Yüksel,” Tek dermanımız olarak Kadim kentimize büyük değer veren Sayın Cumhurbaşkanımızın bu mevzuda takviyelerini bekliyoruz. Hem Yakubiye medresesi olmak üzere Hüsamiye külliyesinin restore edilmesi hem de Sahabe Muhammed el Farisi Bin Caferi Tayyar’ın mezarının ortaya çıkarılmasını istiyoruz. Bu bahiste Sayın Cumhurbaşkanımızın dayanaklarını bekliyoruz” .