Çevre
Burdur Belediyesi’nde Etraf Mühendisi olarak misyon yapan Sezen Işlak, “Burdur Gölü’nün bir sesi olsaydı, inanıyorum ki memnuniyetini lisana getirirdi” diyor. Işlak’ın sözleri, Türkiye’nin en büyük göllerinden biri olan Burdur Gölü’ndeki, atık suları inançlı ve tabiata ziyan vermeden arıtan yeni biyolojik arıtma tesisinin yarattığı olumlu etkiyi yansıtıyor.
Güneybatı Anadolu’nun Göller Bölgesi’nde bulunan göl, iklim değişikliği ve öteki faktörlerin yol açtığı su kıtlığı nedeniyle tehdit altındaydı. Ayrıyeten göl atık su kirliliğinden de olumsuz etkileniyordu. Ancak Avrupa Birliği (AB), AYB Küresel (Avrupa Yatırım Bankası’nın milletlerarası kalkınma kolu), İLBANK ve Burdur Belediyesi’nin ortak uğraşıyla yıllardır süregelen bu problemler nihayet çözülmeye başladı.
Burdur Belediyesi’nde Etraf Mühendisi olarak vazife yapan Sezen Işlak: Burdur Gölü’nün bir sesi olsaydı, inanıyorum ki memnuniyetini lisana getirirdi
Burdur Belediye Başkanı Ali Orkun Ercengiz, “Tesisin inşasından evvel, gölü çevreleyen mevcut tesislerin atık su arıtma verimliliği yüzde 55 civarındaydı; yani göle geri dönen suyun büyük bir kısmı hâlâ kirletici hususlar taşıyordu. Yeni tesisin devreye girmesiyle birlikte bu oran yüzde 95’e yükseldi” diyor. Bu, Burdur Gölü’nün ekosisteminin korunmasına yönelik büyük bir adım manasına geliyor.
Yeni biyolojik atık su arıtma tesisi, sırf havalandırma ve çökeltme süreçlerini içeren eski sistemin yerini aldı. Modernizasyon süreci mikroorganizmaların çok daha tesirli bir biçimde arıtılmasını sağladı ve bir koku giderme ünitesi eklenerek geliştirme basamağı tamamlandı. Bu, yöre halkı için büyük bir yenilik ve çalışanların sıhhat ve güvenliğinin korunması açısından kıymetli bir adım oldu.
Yakındaki bir mahallede yaşayan Seher Özkan da bu değişimin altını çiziyor:
“Eskiden kokudan ve böceklerden çok şikayetçiydik. Sıcak yaz günlerinde pencerelerimizi bile açamıyorduk. Yeni tesis tamamlandığından beri çok daha rahatız. Hem kokudan hem de sineklerden kurtulduk.”
Bir arıtma tesisinden daha fazlası: Sürdürülebilirlik taahhüdü
Tesis, göl sularını temizlemenin yanı sıra dikkate bedel bir şey daha yapıyor: Etkin çamuru arıtarak güç üretiyor ve sürdürülebilirliğe katkı sağlıyor. Olağanda unutulmuş olan bu kaynağı güce dönüştürmek, bölgenin çevresel ayak izini azaltma ve güç dayanıklılığı kazanma yolunda atılmış kıymetli bir adım.
Burdur Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi inşaatı projesi, Türkiye’de belediye finansmanını desteklemeye yönelik AB takviyeli daha büyük bir teşebbüsün kesimi. Burdur, Bursa, Yalova ve Yozgat’taki AB takviyeli su altyapısı projeleri, 30 olimpik yüzme havuzuna muadil atık suyu arıtarak inançlı bir biçimde etrafa geri kazandırıyor.
Bu proje Türkiye’de belediye finansmanını desteklemeye yönelik AB dayanaklı daha büyük bir teşebbüsün modülü. Bu uğraşlar, belediyelerin ulusal etraf maddelerine uymalarına yardımcı oluyor, gelecek jenerasyonlar için inançlı içme suyuna erişim ve tesirli atık idaresi sağlıyor.
AB Türkiye Delegasyonu Başkanı Büyükelçi Thomas Ossowski şunları söylüyor:
“Bu proje Burdur Gölü’nün karşı karşıya olduğu zahmetlerin ele alınmasında kıymetli ve manalı bir adımı temsil ediyor. Daha pak, daha sürdürülebilir bir Burdur Gölü’ne hakikat çıkılan bu seyahat, AB’nin, Bankası AYB Küresel’in, mahallî idarelerin ve çağdaş teknolojinin çevreyi korumak için nasıl işbirliği yapabileceğinin çarpıcı bir örneği. Yeni su altyapısı, gelecek jenerasyonlar için bir sürdürülebilirlik mirası oluşturuyor.”
AB Türkiye Delegasyonu Başkanı Büyükelçi Thomas Ossowski
Su dostu kentlerin desteklenmesi
1990 ile 2020 yılları ortasında ülke nüfusu 56,5 milyondan 83,6 milyona yükseldi ve bu artışın birçok kentlerde ağırlaştı. Kentleşme oranları yılda yüzde 4’ten fazla artarak belediye altyapısı, bilhassa de su ve atık su idaresi üzerinde baskı oluşturdu.
Bu büyüyen zorluklara cevap olarak AB, AYB Küresel, İLBANK ve Burdur, Bursa, Yalova ve Yozgat’taki lokal belediyeler ve kamu hizmeti şirketleri, en ileri su altyapı projelerini finanse etmek ve uygulamak için güçlerini birleştirdi. Bu teşebbüsler sırf bölge sakinlerinin hayatlarını güzelleştirmeyi değil, birebir vakitte ülke için sürdürülebilir bir geleceği teminat altına almayı da amaçlıyor.
Avrupa Yatırım Bankası’nın 200 milyon avroluk kredisi ve AB’nin teknik dayanak hibesi sayesinde dört vilayette kurulan yeni yahut düzgünleştirilmiş altyapı, 30 olimpik yüzme havuzuna muadil 75 bin metreküp atık suyu arıtarak inançlı bir halde etrafa geri veriyor. Bu projenin tesiri geniş kapsamlı: 400 bin kişi tarafından üretilen atık su biyolojik olarak arıtılıyor. Gelecekte yapılacak yatırımlarla 700 bin kişinin içme suyu sistemleri güzelleştirilecek ve 500 bin kişi için daha atık su idaresi geliştirilecek.
Su arıtma güzelleştirmelerine ek olarak proje kapsamında bin 120 kilometre uzunluğunda yeni su iletim ve dağıtım şebekesi döşenecek. Eskiyen altyapıyı modernize etmek için 123 kilometre daha atık su ve yağmur suyu borusu döşenecek. Bu iyileştirmeler Türkiye’nin su ve atık idaresinde AB standartlarını karşılamasına yardımcı olacak.
AYB’de Kıdemli Mühendis olarak görev yapan Josep Oriol Bellot Miana da şu sözleri kullanıyor:
“Bu operasyon yalnızca etrafın korunmasına ve kaynak verimliliğine katkıda bulunmakla kalmadı, tıpkı vakitte destekçimiz İLBANK’ın hem genel müdürlük hem de bölge ofislerindeki kapasitesini güçlendirdi. Kendini işine adamış AYB çalışanı ile yakın işbirliği ve AB tarafından finanse edilen teknik yardım sayesinde İLBANK, teknik ve yönetimsel kapasitelerini kıymetli ölçüde geliştirdi. Bu ilerleme, Şubat 2023’teki yıkıcı sarsıntıların akabinde etkilenen belediyelerde daha fazla iştirakin önünü açtı.”
Avrupa Yatırım Bankası (AYB) kıdemli mühendisi Josep Oriol Bellot Miana