Yeniköy ve Özbey mahalleleri ortasında ‘Ana Tanrıça Kenti’ olarak bilinen Metropolis Antik Kenti’nde Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca yürütülen hafriyatlar, İzmir Büyükşehir Belediyesi, Torbalı Belediyesi ve Sabancı Vakfı’nın dayanağıyla sürüyor. Antik kent ve etrafında 1990’dan bu yana devam eden çalışmalarda, Geç Neolitik-Erken Kalkolitik devirde görülen birinci yerleşim izleri ortaya çıkarıldı. Bu izlerin ayrıyeten Arkaik ve Klasik Çağ, Helenistik periyot ile Roma, Bizans, Beylikler ve Osmanlı periyotlarına kadar uzandığı çalışmalarla görüldü. Birçok anıtsal yapının gün yüzüne çıkarıldığı antik kentte bu yılki hafriyatlar, kentin en kıymetli yapılarından Helenistik tiyatronun etrafında yürütülüyor. Son 2 yıldır sürdürülen çalışmalarla antik kentin tarihi hamamındaki kazan dairesi de gün yüzüne çıkarıldı.
‘SON DERECE GENİŞ ALAN, İHTİMAMLA ÇALIŞMALI’
Metropolis Antik Kenti Hafriyat Lideri, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serdar Aybek, “Hamamın yer aldığı bina, 6 bin metrekarelik büyük bir alana sahip. Burası son derece geniş bir alan, ihtimamla çalışmak gerekiyor. İçinde bulunduğumuz tonozlu galeri de binanın en değerli salonlarından biri. ‘Servis koridoru’ olarak kullanılan alan. Anadolu’da taş ve tuğla mimarinin terasıyla birlikte, korunduğu en özgün örneklerden biri. Burası günümüzden 1800 yıl önceye kadar gidiyor. Hamam, farklı evrelerde inşa edilmiş. Birinci olarak M.S. 1. yüzyılda küçük bir alana sahipken; M.S. 2. yüzyılda genişletilmiş, salonları büyütülmüş. Yeni büyütülen salonların da ısıtılması için tonoz kısmı üzere ek binalar plana dahil edilmiştir” dedi.
‘HAMAM, KIZILÇAM AĞAÇLARININ YAKILMASI İLE ISITILIYOR’
Gün yüzüne çıkarılan tonoz kısmının çağdaş tabir ile hamamın ısı kaynağını sağlayan ‘kazan dairesi’ olarak görülebileceğini belirten Prof. Dr. Aybek, “Romalıların kurdukları merkezi ısıtma sistemi olan ‘Hypocaust’ sistemi kullanılmış. Hamamlar hem tabandan hem duvara yerleştirilen delikli tuğlalar vasıtasıyla ısıtılıyor. Burada ısıtmanın birinci basamağında oluşturulan kazanlar yer alıyor. Hamamın ana yerinde yer alan 3 havuzun gerisinde, daha düşük yer kotunda yer alan fırınlarda, bölgedeki kızılçam ağaçlarının yakılmasıyla hamam ısıtılıyor” diye konuştu.
‘9 METRELİK TOPRAK DOLGU ÇIKARILDI’
Tonoz kısmının terasıyla birlikte hala ayakta kalmasının güzel sürpriz olduğunu aktaran Prof. Dr. Aybek, “Binanın teras düzeyinde ve tümüyle korunmuş olduğunu gördük. Bu kısım büsbütün arkeolojik kazılarla ortaya çıkarıldı. Yaklaşık 9 metrelik toprak dolgusunun kazınmasıyla çok uygun korunan yapıyı ortaya çıkardık. Bu kısım, hamamın yalnızca bir kısmını ortaya çıkarıyor. Burası aslında Metropolis’in Roma periyodunda, nüfusunun genişlemesiyle kentin en değerli yapılarından birisi. Spor ve yemek salonu üzere tesislere ve idare ünitelerine sahip. Kentin en değerli çekim merkezini oluşturan yer burası” dedi.
